Globalny świat znalazł się w głębokim kryzysie migracyjnym. Nie ma kraju w Europie, który nie obawiałby się napływu imigrantów. Polska nie należy do wyjątków. A jeszcze dwa wieki temu Polacy usilnie zabiegali, aby cudzoziemcy sami zasiedlali nasze ziemie. Co dziś może wydać się nieprawdopodobne, jedną z głównych grup docelowych byli Niemcy. Specjalnie dla nich wprowadzano specjalne pakiety zasad ułatwiających decyzję o zasiedleniu.

Za 5 lat Województwo Łódzkie będzie obchodziło 200 lecie podpisania osobliwego i ważnego w historii Polski dokumentu – umowy zgierskiej. W dniu 30 marca 1821 roku przedstawiciele niemieckich tkaczy z obszaru Wielkopolski (wówczas należącej do Prus) zawarli z Komisją Województwa Mazowieckiego porozumienie dotyczące osiedlania się i pracy w mieście zagranicznych sukienników. Dokument określał nie tylko prawa i ulgi przysługujące przybyszom, ale także ich obowiązki w wykonywanym rzemiośle. Dlaczego warto pamiętać o umowie zgierskiej? Ponieważ była bezprecedensowa w historii polskiego przemysłu i stała się wzorem dla innych miast w całym Królestwie Polskim, zamierzających sprowadzać do siebie obcych rzemieślników. Umowa zgierska stała się podstawą budowy przemysłu włókienniczego na ziemiach polskich.

Do Zgierza zaczęli przybywać tkacze, sukiennicy i inni wyrobnicy. Życie i rozwój miasta skupił się wokół przemysłu. Dla przybyłych w mieście zaczęły powstawać drewniane domy. Charakterystyczne chaty wyrastały jak grzyby po deszczu w całym Zgierzu. Zgodnie z założeniem architektonicznym, piętrowe budynki podzielone były na część mieszkalną i warsztatową. Warto pamiętać, że w pierwszej połowie XIX wieku nikt jeszcze nie myślał o masowym napływie chłopów do miast, powstaniu rzeszy taniej siły roboczej i lasów kominów w każdym ośrodku przemysłowym. W tamtym okresie włókiennictwo było prawdziwym rzemiosłem.

Dwieście lat temu Zgierz był pionierem. Oczywiście nie byłoby to możliwe, bez działalności Komisji Województwa Mazowieckiego z Rajmundem Rembielińskim i Stanisławem Staszicem na czele. Oni właśnie wybrali Zgierz, a władze miasta skrzętnie wykorzystały swoją szansę, zapewniając mu miejsce w historii. Co dzisiaj pozostało z tego dziedzictwa?

Bardzo długo nic się nie działo. Po upadku przemysłu włókienniczego, na początku lat 90- tych Zgierz popadł w marazm, a wraz z nim cenne zabytki. Zdarzało się, że tkackie domki znikały z krajobrazu miasta, bo nie było szans na ich uratowanie. A taka pojawiła się 30 grudnia 2003 roku. W Zgierzu powstał Park Kulturowy Miasto Tkaczy. Jako trzeci w Polsce.

Czym w ogóle jest park kulturowy? Jest to jedna z ustawowych form ochrony zabytków. Jego zadaniem jest zapewnienie opieki na kulturowym krajobrazem, wynikającym z charakterystycznego dziedzictwa osadniczego lub budowniczego. Zgierskie domki okazały się unikatowe w skali kraju, zarówno ze względu na architekturę, historię jak i kompozycję w przestrzeni miasta. Rozpoczął się proces rewitalizacji. Nie tylko konserwatorskiej odnowy, ale także nadania nowego życia temu miejscu.

Park Kulturowy Miasto Tkaczy powstał w obrębie dwóch ulic: Narutowicza i Rembowskiego. Została przywrócona atmosfera XIX wieku, część budynków jest nadal zamieszkała. W pozostałych powstały Muzeum Miejsca, Informacja Turystyczna, restauracja czy placówki kulturalne. Park Kulturowy nadał nową tożsamość temu zaniedbanemu przed laty miejscu.

W ciągu dekady od wpisania na listę parków kulturowych w Polsce, Miasto Tkaczy stało się marką znaną w Polsce. Dla Zgierza stał się również impulsem do dalszych zmian. Powstała przestrzeń do organizacji wydarzeń kulturalnych. Miasto Tkaczy połączono z brand hero miasta – Jeżem. Efektem jest szlak spacerowy po miejscowości. Całość tworzy osobliwy produkt turystyczny. Zgierz, jak przed laty, stał się przykładem dla innych. Tym razem jak tworzyć markę i wykorzystywać atuty, jakie daje bogate dziedzictwo historyczne.