Zamiast nauczyć nas pracy w grupie - rywalizacja. tego uczy nas szkoła.

II klasa szkoły podstawowej w niewielkim mieście na Śląsku. Sprawdzian z matematyki w ramach edukacji wczesnoszkolnej. Pani nauczycielka, jak każda, trochę fajna, trochę nie, rozdaje dzieciom testy na kartkach A4. Dzieci wyciągają z piórników pióra, ołówki, gumki. Milkną rozmowy, cichną ostatnie szmery. Pani każe dzieciom postawić na środku dwuosobowych ławek tornistry. Nikt nie ma prawa zajrzeć do testu siedzącej obok osoby. Każdy ma pracować sam. Na końcu lekcji pani zbierze kartki, sprawdzi je, wystawi odpowiednie oceny. Kilka osób dostanie szóstki, kilka piątki, połowa czwórki i trójki, trafi się też kilka dwój i jedynek. Tak będzie kilka razy w miesiącu.

„Rywalizacja wyzwala w studentach najgorsze instynkty, podczas gdy współpraca i dzielenie się – najlepsze” – pisze Bernard Roth w książce „Nawyk osiągania”. Szkoła podstawowa w małym mieście na Śląsku, tak jak w kilkunastu tysiącach innych szkół w Polsce, najpierw uczy dzieci że mają i mogą liczyć tylko na siebie. Każdy ma pracować indywidualnie, potem się je ocenia, szufladkuje, a na koniec faworyzuje najlepszych i stygmatyzuje najgorszych w nauce. U jednych wywołuje to przerost ambicji, u drugich zanik jakiejkolwiek  inicjatywy. Pojawia się zazdrość, rodzą się konflikty, więc kiedy nawet nauczycielowi zdarzy się wpaść na pomysł, że należy pracować w grupie, dzieci kompletnie nie potrafią tego pomysłu zrealizować. Tak było - tak wszyscy zostaliśmy wykształceni. Tak jest – tak są kształcone, a raczej wypaczane nasze dzieci. Mam nadzieję, że tak nie będzie, bo zajmiemy się tym, my - Design Thinkerzy. Od pewnego czasu słychać o metodzie DT wykorzystywanej w edukacji, a Centrum Designu Gdynia, Centrum Edukacji Obywatelskiej wydało nawet e-book  w postaci krótkiego przewodnika po metodach pracy projektowej dla nauczycieli – „Myślenie projektowe (Design Thinking) z Klasą”.

Jak mamy jednak odnaleźć się w pracy zespołowej, kiedy od dziecka wpajano nam, że nie liczy się Kasia, Bartek czy Janusz, a liczymy się tylko my? To nasze wyniki są ważne, nasze osiągnięcia, to co zrobiliśmy sami, nie razem. Jak mamy nauczyć się współpracować, kiedy ufamy tylko sobie, wierzymy tylko we własne siły? Kiedy nie chcemy, by ktoś podpisywał się pod naszymi wynikami pracy? Zamiast współpracy i festiwalu myślenia fundujemy sobie i innym uczestnikom procesu festiwal własnej osobowości demonstrując wszystkim własne zdanie jako prawdy objawione, siejąc defetyzm albo wycofując się z działania pod byle pretekstem.

Praca metodą Design Thinking to praca w kilkuosobowych zespołach. Kluczem do sukcesu jest brak lidera (moderator to wszakże nie przywódca), brak z góry narzuconych ról, równomierne zaangażowanie wszystkich członków zespołu. Pomaga optymistyczne nastawienie i chęć do współpracy. W nagrodę pojawia się tzw. „chemia”, która sprawia, że zespół nie tylko świetnie rozumie się ze sobą, ale poprzez wyzwolenie swojej kreatywności osiąga też rewelacyjne wyniki.

Zapewne znacie to uczucie. Pojawia się ono w trakcie przebywania z grupą dobrych znajomych, kiedy łapiecie flow i wymyślacie np. biznes życia, rzucacie pomysł za pomysłem, a każdy kolejny jest najlepszy na świecie. Każdy żart jest śmieszniejszy niż ten poprzedni, każde hasło jest bardziej absurdalne niż to wcześniejsze. Wydaje wam się wtedy, że wszystko jest możliwe, sky is the limit, nie ogranicza was nawet wyobraźnia. Ty nie masz nic, oni nie mają nic, a razem macie właśnie tyle, żeby założyć fabrykę.

Wyobraźcie sobie, że tak wygląda wasz dzień pracy – w atmosferze wzajemnego wsparcia, w dobrym humorze. Wyobraźcie sobie, że nie słyszycie niekonstruktywnej, często osobistej krytyki, że cały dzień czujecie się szanowani i docenieni na równi z innymi. Wyobraźcie sobie, że tak mógł kiedyś wyglądać wasz dzień w szkole. To uczucie – wspólnoty, wspólnego celu w działaniu, naprawdę jest przyjemne. To wciąga. To może uzależniać.